 19 lutego 2023 r. Duńczycy będą obchodzili Fastelavn – odpowiednik naszych zapustów. Fastelavn to uroczyste zakończenie karnawału, a zarazem początek postu ("faste" oznacza post). Święto jest ruchome, lecz zawsze przypada w niedzielę, na 49 dni przed niedzielą wielkanocną.
Do tradycji Fastelavn należą przebieranki. Przebierają się głównie dzieci – za królów i królowe, dorośli zaś preferują stroje starych czarownic i czarowników. Niegdyś zapustom towarzyszyła makabryczna zabawa o nazwie „wybić kota z beczki” ("slå katten af tønden"). Czarny kot symbolizował bowiem nieszczęścia. Gdy od wielu uderzeń dno beczki wypadało, uwalniając zwierzę, dzieci rzucały się za nim w pogoń, często dobijając kijami. Dziś kota zastąpiły słodycze, ale w beczkę nadal się uderza, a po jej rozbiciu uczestnicy zabawy konsumują ze smakiem wysypane z niej łakocie.
Przebrane dzieci chodzą po okolicy – dzwonią do drzwi sąsiadów, potrząsają skarbonką, śpiewając okolicznościową piosenkę i prosząc o pieniądze lub słodycze. Straszą też psikusami, jeśli ich nie dostaną. Dawna duńska tradycja jest zatem bardzo podobna do Halloween.
Podczas Fastelavn Duńczycy zajadają się także specjalnymi pszenicznymi bułeczkami "fastelavnsboller" (z ciasta francuskiego, polane kolorową lub czekoladową glazurą i wypełnione kremem o konsystencji budyniu). Białe pieczywo było bowiem przez wieki pieczywem „od święta” w Skandynawii. W ostatnich latach coraz większa popularność zdobywa w Danii szwedzkie ciastko, którym łasuchy zajadają się na zakończenie karnawału. To semla, która w Szwecji doczekała się własnej strony internetowej (www.semlor.eu).
Ciekawa, specyficzna tradycja dotyczyła Bornholmu. Chodzi o rodzaj turnieju konnego. Jeźdźcy, dosiadający barwnie przystrojonych rumaków, starali się trafić kijem w zawieszone na linie kółko. Triumfatora fetowano podczas następującej po zawodach uczty, której towarzyszyła zabawa do białego rana.
Wprawdzie Fastelavn przypada w niedzielę, ale obchody duńskich zapustów zaczynają się już w piątek – przede wszystkim w przedszkolach i szkołach podstawowych.
Informacja: Maria Tuniszewska-Ringby / Bornholm
Na zdjęciu: Festelavn w Danii w roku 1937 (fot. en.wikipedia.org)
|
