 1 lipca 2020 r. Bornholms Museum w Rønne otworzyło nową, interesującą zwłaszcza dla miłośników historii II wojny światowej wystawę – ”Bornholm befriet og bombet 1945”. Jest ona poświęcona 75. rocznicy bombardowań wyspy przez sowieckie lotnictwo oraz wyzwolenia Bornholmu spod okupacji niemieckiej.
Wystawa, oparta na środkach scenograficznych oraz muzyce i efektach akustycznych, ukazuje gorzki koniec wojny, który stał się udziałem mieszkańców Bornholmu. Najpierw, pełni radosnego nastroju, cieszyli się oni wieściami o wyzwoleniu Danii w dniu 4 maja 1945 r. Zaledwie kilka dni później – 7 i 8 maja – gdy na Wschodzie i Zachodzie dogasały już walki, a od kapitulacji III Rzeszy dzieliły godziny, dwa największe miasta wyspy, Rønne i Nexø, zbombardowało sowieckie lotnictwo, niszcząc je w znacznym stopniu.
Przyczyną bombardowań była odmowa Niemców poddania się Sowietom – chcieli oni złożyć broń wobec aliantów zachodnich. Naloty miały złamać ich opór. Ofiarami bombardowań zostało 10 bornholmczyków i duża, wciąż nieznana liczba niemieckich żołnierzy oraz cywilnych uciekinierów z republik bałtyckich i ziem leżących dziś w północnej Polsce.
Straty materialne były ogromne: w Rønne z łącznie 3200 budynków uszkodzonych zostało 2900, z czego 212 budynków całkowicie zniszczonych. W Nexø – z łącznie 959 budynków uszkodzono 856, a 175 całkowicie zniszczono.
9 maja Niemcy poddali się bezwarunkowo i sowieckie oddziały zajęły wyspę, pozostając na niej do kwietnia 1946 r.
Zwiedzenie wystawie pozwala zrozumieć dramat tamtych dni. Początek wystawy to nakryty stół, przy którym rodzina Holm z ulicy Damgade w Rønne miała właśnie świętować przy kawie wyzwolenie – po południu 7 maja 1945. Kawa nie została nigdy podana – ojciec, matka i dwoje dzieci zginęli na miejscu, gdy bomba trafiła w ich dom.
Kolejna część wystawy to przejmujący krajobraz ruin. Na ścianach widnieją powiększone fotografie zniszczonych i uszkodzonych domów, a pod nimi autentyczne, zniszczone dachówki, porzucone meble i wyposażenie domów z 1945 r.
Wystawę uzupełnia film na dużym ekranie, przedstawiający na oryginalnych fotografiach skutki bombardowań, któremu towarzyszą efekty dźwiękowe – całość w kinowej jakości, z przestrzennym dźwiękiem. Połączenie obrazu i dźwięku oraz specjalnie skomponowane dla wystawy tło muzyczne są dziełem duńskiego kompozytora – Jespera Mejlvanga.
Wystawa ”Bornholm befriet og bombet 1945” stanowi uzupełnienie stałej ekspozycji Bornholms Museum, poświęconej okresowi okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jej otwarcie początkowo planowano na 4 maja 2020, ale pandemia koronawirusa pokrzyżowała te plany.
Bornholms Museum czeka na wszystkich chętnych, którzy chcieliby bliżej poznać ten mało znany, lecz tragiczny w skutkach epizod II wojny światowej. Wystawę będzie można oglądać do lata 2022 w głównej siedzibie Bornholms Museum w Rønne, przy ulicy Sct. Mortensgade 29.
Do 9 sierpnia 2020 muzeum oferuje 50% rabat na bilety wstępu do swoich wszystkich oddziałów, które można w ciągu jednego tygodnia odwiedzić za 62,50 DKK (dorośli; dzieci i młodzież do lat 18 – bezpłatnie).
Więcej: www.bornholmsmuseum.dk
Informacja: Maria Tuniszewska – Ringby, Rønne (Bornholm),
e-mail: mtr (at) bornholmsmuseum.dk, tel. +45 56 95 07 35, www.bornholmsmuseum.dk
Fot. Maria Tuniszewska-Ringby
|
