3 marca (niedziela) Duńczycy będą obchodzili Fastelavn - odpowiednik naszych zapustów. Fastelavn to uroczyste zakończenie karnawału, a zarazem początek postu (faste oznacza post). Święto jest ruchome, lecz zawsze przypada w niedzielę, na 49 dni przed niedzielą wielkanocną.
Do tradycji Fastelavn należą przebieranki. Przebierają się głównie dzieci - za królów i królowe, dorośli zaś preferują stroje starych czarownic i czarowników. Niegdyś zapustom towarzyszyła makabryczna zabawa o nazwie "wybić kota z beczki" (sl? katten af t?nden). Czarny kot symbolizował bowiem nieszczęścia. Gdy od wielu uderzeń dno beczki wypadało, uwalniając zwierzę, dzieci rzucały się za nim w pogoń, często dobijając kijami. Dziś kota zastąpiły słodycze, ale w beczkę nadal się uderza, a po jej rozbiciu uczestnicy zabawy konsumują ze smakiem wysypane z niej łakocie.
Przebrane dzieci chodzą po okolicy - dzwonią do drzwi sąsiadów i potrząsają skarbonką, śpiewając okolicznościową piosenkę, prosząc o pieniądze lub o słodycze. Straszą też psikusami, jeśli ich nie dostaną. Dawna duńska tradycja jest zatem bardzo podobna do Halloween.
Podczas Fastelavn Duńczycy zajadają się także specjalnymi pszenicznymi bułeczkami fastelavnbuller, przekrojonymi i wypełnionymi bitą śmietaną, z kawałkiem marcepana w środku. Białe pieczywo było bowiem przez wieki pieczywem "od święta" w Skandynawii.
Inna odmiana to bułeczki z ciasta francuskiego, polane kolorową lub czekoladową glazurą i wypełnione kremem o konsystencji budyniu.
Ciekawa, specyficzna tradycja dotyczyła Bornholmu. Chodzi o "konną jazdą z kółkiem". Jeźdźcy, dosiadający barwnie przystrojonych rumaków, starali się trafić kijem w zawieszone na linie kółko. Triumfatora fetowano podczas następującej po zawodach uczty, której towarzyszyła zabawa do białego rana.
Wprawdzie Fastelavn przypada w niedzielę, ale obchody duńskich zapustów zaczynają się już w piątek - przede wszystkim w przedszkolach i szkołach podstawowych.
Na zdjęciu: Festelavn na Bornholmie w 1955 roku (fot. Algot Lindau Rasmussen / Bornholms Museum, www.bornholmskebilleder.brk.dk )
Informacja: Maria Tuniszewska - Ringby, R?nne (Bornholm),
e-mail: mtr (at) bornholmsmuseum.dk, tel. +45 56 95 07 35, www.bornholmsmuseum.dk
|