Do 30 marca 2016 r. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie można oglądać wystawę pt. "Opowieści z Krainy Saamów", której znaczną część stanowią obiekty pochodzące z prywatnej kolekcji twórców Festiwalu Zorzy Polarnej w Płocku - Emilii i Dariusza Schmidt.
Wystawa poświęcona jest mitom i kulturze Saamów - rdzennych mieszkańców Półwyspu Skandynawskiego. Saamowie żyją w północnej części półwyspu - w Szwecji, Norwegii i Finlandii, a także na Półwyspie Kolskim w Rosji. Ich ojczyzna nosi nazwę Sápmi, a jej częścią jest Laponia.
Kultura Saamów liczy tysiące lat, jednak jej odrodzenie datuje się od lat 80-tych XX wieku. Wtedy to, z uwagi na zanieczyszczenie radioaktywne spowodowane wybuchem elektrowni w Czarnobylu, Saamowie byli zmuszeni częściowo porzucić swoje tradycyjne zajęcia - zwłaszcza hodowlę reniferów i zajęli się rękodziełem oraz rozwojem turystyki. Nastąpił także renesans instytucji upowszechniania ich kultury i sztuki, a także wzrost świadomości narodowej i politycznej. Wyrazem tego było m.in. powstanie parlamentów Saamów: w Karasjok (Norwegia), Kirunie (Szwecja), Inari (Finlandia), a niedawno Ośrodka Kultury Saamskiej w Rosji. Z biegiem lat przyroda w pełni odrodziła się, co umożliwiło Saamom powrót do hodowli reniferów, rybołówstwa i zbieractwa. Nadal jednak prowadzą ożywioną działalność w zakresie pielęgnowania tożsamości narodowej i zachowania dziedzictwa kulturowego. Niektóre z jej przejawów można podziwiać na wystawie w Muzeum Etnograficznym.
Przechadzając się po salach wystawowych, przekonamy się, jak wygląda mitologia kultury, która trwa pośród dziewiczej natury, z niebem zajętym przez falujące kurtyny zorzy polarnej. Ekspozycja obejmuje tradycyjne stroje i inne obiekty. Oprócz tego, zwiedzający mają możliwość zapoznania się z muzyką joik oraz obejrzenia zdjęć - współczesnych i archiwalnych. Ilustracje czeskiego artysty, Luboša Drtiny, i przekłady legend wykonane przez Violę i Zdenka Lyčków pozwolą nam odwiedzić krainę umarłych i poznać tajemnicze stworzenia zamieszkujące legendarne światy Saamów.
Znaczną część ekspozycji stanowią przedmioty z prywatnej kolekcji twórców Festiwalu Zorzy Polarnej - Emilii i Dariusza Schmidt, małżeństwa zafascynowanego przyrodą i kulturą mieszkańców obszarów położonych poza kręgiem polarnym, zwłaszcza Laponii. Emilia i Dariusz Schmidt są twórcami i organizatorami wielu projektów edukacyjno -artystycznych poświęconych tej tematyce. Wśród nich poczesne miejsce zajmuje Festiwal Zorzy Polarnej, którego IV edycja pod nazwa "Kolory Arktyki" odbywa się aktualnie w Płocku.
Kolekcja państwa Schmidt, unikatowa i prawdopodobnie największa w Polsce, powstawała przez ponad 10 lat, podczas częstych wizyt w Skandynawii. Tam też organizatorzy Festiwalu Zorzy Polarnej zaczęli kupować artefakty różnego rodzaju. To przede wszystkim przedmioty codziennego użytku Saamów. Wśród nich są noże, naczynia, elementy ubioru dla dzieci i dorosłych (stroje, chusty, pasy, krajki, nakrycia głowy, buty, rękawice) wykonane z tradycyjnych materiałów, przede wszystkim wełny i skóry renifera. Zbiory obejmują również biżuterię - broszki i bransoletki. Jest także wiele obrazów, zarówno uznanych artystów, jak i tamtejszych twórców ludowych. Nieodłącznym elementem są fotografie Saamów autorstwa córki Państwa Schmidt - Marty. Na wystawie możemy podziwiać kilkanaście tych wieloformatowych zdjęć - ze ślubu w Kautokeino (stroje letnie) i Wielkanocy w Kautokeino (ubiory zimowe).
Więcej o wystawie:
www.ethnomuseum.pl
Więcej o Festiwalu Zorzy Polarnej:
www.festiwalzorzy.blogspot.com
www.facebook.com/FestiwalZorzyPolarnej
www.sportikultura.org
|