 W dniach 5-6 marca 1982 r., czyli kilka miesięcy po wprowadzeniu stanu wojennego przez gen. Jaruzelskiego, Bornholm stał się miejscem niezwykłego wydarzenia. Niedaleko Nex? przeprowadzono bowiem akcję wysłania do Polski... 10.000 balonów. Inicjatorem i wykonawcą projektu "Balony dla Polski" był utworzony specjalnie w tym celu w Paryżu "Komitet Wolnych Balonów dla Polski" (Comité des Balons Libres vers la Pologne) w styczniu 1982 r. Dołączyli do niego także działacze i sympatycy "Solidarności".
W starannie wybrany pod względem sprzyjających warunków atmosferycznych dzień 5 marca 1982, na plaży w Duoedde koło Nex? rozpoczęto napełnianie helem i wypuszczanie balonów z napisem "Solidarność". Każdy z nich niósł "wywrotową" zawartość.
Jak pisze Sebastian Ligarski z IPN Szczecin: "Do każdego balonu z napisem "Solidarność" przyczepiono plastikowy worek z kompletem pięciu 12 stronicowych ulotek z informacją na temat organizatora akcji, wyborem wypowiedzi Jana Pawła II z grudnia 1981 r. i stycznia 1982 r. oraz analizą krakowskich prawników, w tym prof. Jana Środonia, dotyczącą bezprawności wprowadzenia stanu wojennego przez reżim Wojciecha Jaruzelskiego. Ponadto znajdowały się tam wiadomości o "Solidarności" i jej działalności poza Polską, karykatury, a także instruktaż dotyczący budowy powielacza i zachowania podczas kontaktów z milicją i wojskiem" .
Celem akcji było wsparcie moralne Polaków oraz podtrzymanie ich na duchu w tych ciężkich miesiącach. Część balonów dotarła do Polski już po kilkunastu godzinach, głównie na Wybrzeże, ale także do Polski centralnej. Obudziło to całą komunistyczną machinę propagandową, oskarżającą przy użyciu radia, prasy i TV twórców i wykonawców akcji o dywersję ideologiczną oraz o? rozsyłanie groźnych wirusów.
Wydarzenia te zostały utrwalone przez bornholmskiego fotografa prasowego, Algota Lindau Rasmussena. Zdjęcia spotkały się z duzym zainteresowaniem - prezentowano je w mediach bornholmskich oraz w krajowej prasie i telewizji.
Po wielu latach postanowił je także przypomnieć szczeciński oddział IPN. Jego pracownik, Sebastian Ligarski, opracował - we współpracy z Bornholms Museum w R?nne - album poświęcony tej akcji, zatytułowany "Balony nadziei. Powietrzny desant na Polskę". Zawiera on wywiady z członkami tej akcji oraz bogaty materiał fotograficzny ze zbiorów archiwalnych Bornholms Museum w R?nne. Tekst przygotowano w trzech językach: polskim, duńskim i angielskim. Publikacja ukaże się w końcu maja nakładem Wydawnictwa Napoleon V.
Akcji balonowej poświęcona jest część stałej wystawy Bornholms Museum o okresie zimnej wojny i ucieczkach z PRL na Bornholm. Ponadto, na miejscu będzie dostępna pewna liczba egzemplarzy albumu "Balony nadziei".
Informacja: Maria Tuniszewska - Ringby, R?nne (Bornholm),
e-mail: mtr (at) bornholmsmuseum.dk, tel. +45 56 95 07 35, www.bornholmsmuseum.dk/Polsk
Zdjęcie: Bornholms Museum
|
